Onderwijs of Onderdom

Hoe wijs is onderwijs


Op school word je dom - John Taylor Gatto in Nederland

Via een toegestuurde link op Facebook kwam ik terecht bij een artikel op de website hetkind.org. De titel: ‘Houd ze binnen, help ze, laat ze niet vallen: juist zij die buiten de lijntjes kleuren’. van Jeroen Goes. Ik heb het met grote instemming gelezen.

Vervolgens zag ik op die site andere prikkelende verwijzingen. Naar stukjes met zeer boeiende ervaringen.
Over de onderwerpen die ze op het ministerie niet bedenken als ze weer nieuwe methoden ontwikkelen en manieren zoeken om nog meer te doen met nog minder geld.

Deze twee:

De tranen biggelden over haar wangen: ‘Waarom zeggen de kinderen dit niet tegen mij?’ en
‘We staan tegenover elkaar. In de gang. De spanning is voelbaar. Hij kan geen kant op. Ik ook niet.’

De tranen sprongen in mijn ogen. Het raakte me diep. Binnen het onderwijs zijn er blijkbaar toch steeds mensen te vinden die verder kijken, doordenken, ondanks de beperkingen die het systeem biedt. Ik heb het zelf niet mee mogen maken... ik voelde me op school niet gezien, en dat gevoel is bijgebleven.
Ondanks dat ik me er vaak ongelukkig en ongemakkelijk heb gevoeld, ben ik er in geslaagd het VWO af te ronden. Daarna volgden drie mislukte pogingen om een studie te vinden die bij me paste. Dat leverde wel vijf héél leerzame jaren op, met als extra resultaat een brede kennis van arbeidsomstandigheden in alle mogelijke fabrieken en bedrijven.
Uiteindelijk kwam ik terecht op m’n definitieve keuze, Architectonische Vormgeving op Artibus in Utrecht, de kunstacademie - die opleidde tot interieurarchitect. Bijna meteen zag ik ook wat ik in het door mij “genoten” onderwijs had gemist. Bijvoorbeeld leren kijken...
De vakrichting was weliswaar boeiend en sloot aan bij wat ik wilde maar het onderwijs zelf was van een belabberd niveau. Met name didactisch gezien want om bijvoorbeeld bouwkunde of ontwerpen te geven hoefde je alleen maar uit “het vak” te komen en waren er geen didactische vaardigheden vereist.

Mijn eigen kinderen zijn uitstekend door hun basisschool en voortgezette opleidingen heen gekomen. En natuurlijk was er ook wel eens wat aan te merken, maar de breedte die ik zelf heb gemist, was op hun scholen in elk geval ingevuld: ze hebben beiden de vrijeschool gevolgd, ook voor het voortgezet onderwijs. De oudste is inmiddels afgestudeerd (Erasmus School of Economics) en de jongste is net begonnen op de Universiteit in Utrecht. Ik had het gemakkelijk, met deze slimme kinderen die in hun leven tot nu toe relatief weinig schade hebben opgelopen.

Er is een heel dorp nodig om een kind te laten opgroeien
~ Afrikaans gezegde ~

Ik hoor van een goede vriend de verhalen over wat zijn vrouw als leerkracht meemaakt, wat het effect is als enkele kinderen in een klas meer dan “gewone” aandacht vragen. Hoe dat doorwerkt op de hele groep. En hoe beperkt ouders soms aanspreekbaar zijn.

Op dit moment ben ik persoonlijk betrokken bij de opvoeding van twee kinderen die niet passen in het systeem.

Ik hoor ook van plannen om "de Ambelt" op te heffen, want door de tendens om kinderen, die extra aandacht behoeven, toch op te vangen binnen het gewone onderwijs, komt het gespecialiseerde instituut in de problemen met de aantallen.
Ik hoor verhalen op Zwolle in Transitie. Ik zie al langer en ook direct om mij heen nieuwe initiatieven ontstaan. Ik lees dat in Nederland  (in 2011) circa 32.000 kinderen niet naar school gingen, waarvan de helft niet eens meer bij een school is ingeschreven. Deze aantallen nemen toe. Het reguliere onderwijs is voor steeds meer kinderen (“buitenbeentjes”) ontoegankelijk, onleefbaar of ronduit een hel geworden.
Deze buitenbeentjes zijn dermate in de problemen geraakt dat ze “onhandelbaar”, “gedragsgestoord” of erger worden gediagnosticeerd door de reguliere geestelijke “gezondheidszorg”.

Er is dus iets grondig mis. De scholen staan blijkbaar vaak ver af van wat kinderen nodig hebben en proberen te veel de kinderen in het systeem te passen (van toetsen en presteren binnen beperkte eisenpakketten) in plaats van te bieden wat kinderen individueel nodig hebben.
Bieden we kinderen wel de ruimte om zich op natuurlijke wijze te ontwikkelen? Ik denk het niet...

Claire Boonstra probeert antwoorden te vinden op de vragen die je volgens haar zou moeten stellen: Het waarom van onderwijs - 31 maart 2015